บทคัดย่อ
การศึกษาการเพาะเลี้ยงปลาพลวงหินเชิงพาณิชย์มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาคือ 1) เพื่อศึกษาชีววิทยาบางประการและการแพร่กระจายของปลาพลวงหิน 2) เพื่อเปรียบเทียบผลของอาหารต่อประสิทธิภาพการสืบพันธุ์ของพ่อแม่พันธุ์ปลาพลวงหินที่เลี้ยงในที่กักขัง 3) เพื่อเปรียบเทียบวิธีการเลี้ยงปลาพลวงหินในรูปแบบแตกต่างกัน ทาการศึกษาด้านชีววิทยาในแหล่งน้าธรรมชาติและศึกษาการเพาะเลี้ยงในศูนย์วิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น้าจืดเขต1(เชียงใหม่)ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ 2562 ถึงเดือนเมษายน 2563 พบว่าปลาพลวงหิน มีการแพร่กระจายในแหล่งอาศัยตามธรรมชาติอยู่บริเวณลาธารที่ตั้งอยู่ที่ระดับความสูงระหว่าง 665–1,247 เมตร ระดับทะเลปานกลาง พื้นที่ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในบริเวณเขตพื้นที่ป่าไม้และเขตป่าต้นน้า แหล่งอาศัยตามธรรมชาติที่สารวจทั้งหมดเป็นแหล่งน้าที่มีชุมชนกาหนดขอบเขตเป็นแหล่งอนุรักษ์สัตว์น้า ปลาที่พบมีขนาดตั้งแต่ขนาดเล็กยังไม่เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์จนถึงขนาดใหญ่ ค่าดัชนีความสัมพันธ์ของอวัยวะสืบพันธุ์เพศผู้พบร้อยละ 0.10 2.44 ขนาดแรกเจริญพันธุ์มีน้าหนัก 81.5 กรัม ความยาว 20.3 เซนติเมตร เพศเมียมีค่าดัชนีความสัมพันธ์ของอวัยวะสืบพันธุ์ร้อยละ 0.19 3.88 ขนาดแรกเจริญพันธุ์มีน้าหนัก 101.5 กรัม ความยาว 21.2 เซนติเมตร ปลาพลวงหินที่เลี้ยงด้วยอาหารเสริมรงควัตถุแคโรทีนอยด์แตกต่างกันปลาเริ่มวางไข่ในเดือนตุลาคม 2562 สิ้นสุดถึงเดือนมีนาคม 2563 ปลาที่เลี้ยงด้วยอาหารโปรตีน40% เสริม Astaxanthin 100 มิลลิกรัมต่ออาหาร 1 กิโลกรัม มีประสิทธิภาพการสืบพันธุ์ดีที่สุดปลาสามารถวางไข่จานวน 3 ครั้งได้มากที่สุด ในการเลี้ยงปลาพลวงหินด้วยอาหารสาเร็จรูปชนิดเม็ดลอยน้าระดับโปรตีน 30 % ผสมสาหร่ายสไปรูไลน่า 20 % มีผลการเลี้ยงได้ปลาในขนาดตลาดคือ 5 นิ้ว มากกว่าที่สุด การเลี้ยงปลาพลวงหินร่วมกับปลาบึกในบ่อดินปลาทั้งสองชนิดสามารถเลี้ยงรวมกันได้โดยใช้อาหารระดับโปรตีน 30 % ช่วยให้ประหยัดต้นทุนค่าอาหาร
ผลการวิจัยโดยสรุป
- ได้ข้อมูลชีววิทยาและการแพร่กระจายของปลาพลวงหิน
- การเปรียบเทียบประสิทธิภาพการสืบพันธุ์ของปลาพลวงหินจากการให้อาหารสำเร็จรูปไม่ผสม และการผสม spirulina พบว่าปลาที่ได้รับอาหารเสริม แอสตาแซนทินมีประสิทธิภาพการสืบพันธุ์ดีที่สุด ปลาที่ได้รับอาหาร spirulina สด 20% มีผลให้ปลามีการเจริญเติบโตดีที่สุด และได้ปลาขนาด 10 ซม. มากที่สุด
- การเลี้ยงปลาพลวงหินร่วมกับปลาบึกมีความเป็นไปได้ และอาหารสำเร็จรูปที่มีระดับโปรตีน 30% มีความเหมาะสม