ศูนย์เรียนรู้ “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะในสวนทุเรียน” แก้ปัญหาความแปรปรวนภูมิอากาศส่งผลกระทบผลผลิตทุเรียน

นักวิจัย/เจ้าของนวัตกรรม/เจ้าของข้อมูล :
ดร. ภัสชญภณ หมื่นแจ้ง รองอธิบดีกรมวิชาการเกษตร

ที่มา ข้อมูลเบื้องต้น : การนำเทคโนโลยีอัจฉริยะที่พัฒนาโดยกรมวิชาการเกษตร มาใช้กับโครงการเกษตรอัจฉริยะ ในแปลงเกษตรกรที่ได้รับการรับรองการปฏิบัติทางเกษตรที่ดีสำหรับพืชอาหาร (GAP) ในจังหวัดระยอง มาขยายผลเพื่อแก้ไขปัญหาความแปรปรวนของภูมิอากาศในพื้นที่ปลูกทุเรียนหลักในภาคตะวันออก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผลผลิตจากโครงการเกษตรอัจฉริยะ ซึ่งได้วิจัยพัฒนา“อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะ (Smart Climate Controller)” แก้ไขปัญหาความแปรปรวนของภูมิอากาศในสวนทุเรียน

ความสำคัญของปัญหา :  ในฤดูกาลผลิตทุเรียน ปี 2567 จากข้อมูลการตรวจรับรอง เพื่อออกใบรับรองสุขอนามัยพืชการส่งออกทุเรียน ของสำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร กรมวิชาการเกษตร ในฤดูกาลผลิต 2567 มีการส่งออกจำนวน 1,173 ตู้/ซิปเมนท์ ปริมาณ 19,098.51 ตัน มูลค่า 2,735.54 ล้านบาท ซึ่งผลกระทบของภูมิอากาศมีผลโดยตรงต่อปริมาณและคุณภาพของทุเรียนและทำให้ทุเรียนสุกเร็วกว่าช่วงเวลาที่กำหนดไว้ ทำให้ปริมาณผลผลิตและรายได้ในการส่งออกทุเรียนของเกษตรกรลดลง

จุดเด่นนวัตกรรม : จากการตรวจติดตามแปลงเกษตรกรที่ได้รับการรับรอง GAP จากนางรัฐอรอัญญ์  ชุมบุญยืนยง หมู่ 6 ตำบลป่ายุบใน อำเภอวังจันทร์ จังหวัดระยอง ซึ่งได้รับการรับรอง GAP ทุเรียน 6 ไร่  มะพร้าว 11.25 ไร่ ฝรั่ง  3.25 ไร่ เงาะ 2.50 ไร่ และลำไย 4.50 ไร่ ในแปลงทุเรียนของเกษตรกร มีการพัฒนาติดตั้ง “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะ”ร่วมกับภาคเอกชน ซึ่งเป็นระบบที่มีความสมบูรณ์ จึงมีผลทำให้ทุเรียนในฤดูการผลิต ปี 2567 มีการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตปกติ แม้จะมีสภาพภูมิอากาศแปรปรวนเช่นเดียวกับพื้นที่อื่นๆ ในภาคตะวันออก เนื่องจากในสวนมีการบริหารจัดการน้ำ ปรับความชื้นในดิน ความชื้นสัมพัทธ์และอุณหภูมิอากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดผลกระทบจากความแปรปรวนของภูมิอากาศได้ดี โดยการควบคุมสภาพอากาศบริเวณใต้ทรงพุ่มของทุเรียนให้มีความแปรปรวนน้อย โดย ความชื้น : การให้น้ำอย่างเหมาะสมจะช่วยรักษาความชื้นในดินและบริเวณใต้ทรงพุ่ม เพราะน้ำในดินมีบทบาทที่สำคัญในการสร้างความชื้นในบรรยากาศ  ทำให้สภาพอากาศใต้ทรงพุ่มมีความชื้นเหมาะสมตามความต้องการของทุเรียน ส่วน อุณหภูมิ : การควบคุมความชื้นที่เหมาะสม มีผลโดยตรงในการควบคุมอุณหภูมิในดินและอากาศใต้ทรงพุ่มของพืช โดยน้ำที่ได้รับจะช่วยลดอุณหภูมิในดินช่วงเวลาที่มีแสงแดดร้อน นอกจากนี้ การคายน้ำ การดูดน้ำและสารละลายธาตุอาหารพืช : เมื่อควบคุมความชื้นในดินและอุณหภูมิอากาศอยู่ในช่วงที่เหมาะสมได้ การคายน้ำ ดูดธาตุอาหารและการเปิดปิดของปากใบพืชก็จะได้ประสิทธิภาพ ช่วยลดผลกระทบต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตลดลง

ข้อมูลเพิ่มเติมสอบถามที่ :
ศูนย์เรียนรู้ “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะในสวนทุเรียน” ในศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี