มะขามเปรี้ยวฝักใหญ่นับเป็นพืชทางเลือกอีกชนิดหนึ่งที่น่าสนใจ ในการสร้างรายได้ให้เกษตรกร เนื่องจากเป็นพืชที่ปลูกง่าย เจริญเติบโตได้ดีในดินทุกชนิด ทุกส่วนของต้นสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ ฝักจะมีขนาดใหญ่ น้ำหนักเยอะ ปัจจุบันมีความนิยมนำผลสดมาแปรรูปเป็นมะขามเปียก มะขามแช่อิ่ม มะขามแก้ว มะขามกวน น้ำพริกมะขาม สบู่มะขาม มะขามแช่อิ่ม
สำหรับเกษตรกรที่มีความสนใจปลูกมะขามเปรี้ยวฝักใหญ่ นายรพีทัศน์ อุ่นจิตตพันธ์ รองอธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร มีคำแนะนำในการปลูกในดินที่มีความแน่นหรือแห้งแข็ง การเตรียมหลุมปลูก ควรขุดหน้าดินให้กว้าง 50 เซนติเมตร ลึก 50 เซนติเมตร และหาเศษหญ้า ปุ๋ยคอก (มูลวัว) มารองก้นหลุม
หากปลูกในดินแห้งแล้ง น้ำน้อย ให้ใส่กาบมะพร้าวชิ้นใหญ่ลงไปที่ก้นหลุมและกลบดินตามเดิม แล้วจึงขุดดินขึ้นมาลึกแค่ 1 หน้าจอบ
“จากนั้นให้นำต้นพันธุ์มะขามเปรี้ยวฝักใหญ่ลงปลูก ให้ระดับดินอยู่ใต้รอยทาบกิ่งหรือรอยเสียบยอด ปลูกให้มีระยะห่างของแถว 10 เมตร ระยะห่างของต้น 10 เมตร พื้นที่ 1 ไร่ จะสามารถปลูกได้ 16 ต้น หลังจากนำต้นพันธุ์ลงปลูกแล้วให้ใช้ไม้ปักค้ำยันรอบลำต้น”
ในส่วนของการให้น้ำ รองอธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตรแนะนำ ช่วงแรก ให้รดน้ำวันละ 1 ครั้ง จนต้นมะขามเริ่มตั้งตัวได้ จึงค่อยทิ้งช่วงการรดน้ำ ให้ห่างกว่าเดิม อาจเป็น 2-3 วันครั้ง ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศ
สำหรับการให้ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 อัตรา 100-200 กรัมต่อ 1 ต้น โดยใน 1 ปีแรก ให้แบ่งใส่ปุ๋ย 2 ครั้ง คือ 6 เดือนต่อครั้ง สำหรับปีต่อๆไป ให้เพิ่มปุ๋ยมากขึ้นตามทรงพุ่ม
วิธีการดูแลต้น มะขามเปรี้ยวฝักใหญ่จะเหมือนไม้ผลทั่วๆไป และเมื่อเข้าสู่ปีที่ 3 หากต้องการให้มะขามติดฝัก ต้องหยุดการให้น้ำและปุ๋ย เพื่อทำให้ต้นทิ้งใบในช่วงหน้าร้อน พอเข้าสู่ช่วงต้นหน้าฝน ต้นมะขามจะแตกใบอ่อนพร้อมกับการออกดอกและติดฝัก
และเมื่อต้นมะขามออกดอกติดฝักแล้ว จึงบำรุงต้นโดยการรดน้ำ ใส่ปุ๋ยและเด็ดฝักอ่อนทิ้งบางส่วน เนื่องจากในช่วงปีแรกที่ให้ผลผลิต หากเก็บฝักไว้นานเกินไปจะทำให้ต้นโทรมได้ เพราะเมื่อมะขามติดฝักแล้วต้นจะเริ่มเติบโตช้าลง เนื่องจากจะนำอาหารไปเลี้ยงฝักจนหมด และเมื่อต้นมะขามให้ฝัก สามารถใส่ปุ๋ยเพิ่มเพื่อช่วยให้ฝักมีขนาดใหญ่ และน้ำหนักมากยิ่งขึ้น
“มะขามเปรี้ยวฝักใหญ่เป็นพืชที่ชอบแสงแดด ฉะนั้นต้องปลูกในพื้นที่โล่งแจ้ง หากปลูกชิดกันมากจะมีผลต่อทรงพุ่มและผลผลิตของมะขามเปรี้ยวได้ กรณีปลูกในที่มีร่มเงา ต้น มะขามจะไม่โตและไม่ติดฝักหรือติดฝักน้อย การขยายพันธุ์ นิยมใช้วิธีการทาบกิ่งหรือเสียบยอดมากกว่าวิธีเพาะเมล็ด เพราะเป็นวิธีทำให้ได้ต้นที่มีลักษณะพันธุ์ตรงตามที่ต้องการ ไม่เกิดการกลายพันธุ์”
เกษตรกรต้องการต้นพันธุ์มะขามเปรี้ยวฝักใหญ่จากการเสียบยอด/ทาบกิ่ง ความสูงไม่น้อยกว่า 16 นิ้ว บรรจุในถุงเพาะชำขนาดไม่น้อยกว่า 6×8 นิ้ว ในราคาเพียงต้นละ 25 บาท สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่จุดบริการพืชพันธุ์ DOAE ศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 3 จังหวัดนครราชสีมา เลขที่ 85 ถนนเกษตร ต.โนนสูง อ.โนนสูง จังหวัดนครราชสีมา โทร.0-4437-9617 หรือสั่งซื้อผ่านช่องทาง “DOAE Marketplace” ทางเว็บไซต์ www.doae.go.th/doae_marketplace