ผู้เขียน กรวัฒน์ วีนิล
นอกเหนือจากภาคเหนือ อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี นับเป็นแหล่งปลูกผักกาดเขียวปลีแหล่งใหญ่ของประเทศมายาวนานหลายสิบปี เลยเป็นแหล่งผลิตใหญ่ส่งป้อนตลาดทั่วประเทศ
ด้วยภูมิปัญญาการทำผักกาดดองถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ทำให้ผักกาดดองที่นี่มีรสชาติอร่อย เป็นที่ต้องการของตลาด เกษตรกรปลูกผักกาดดองมีการรวมกลุ่มเพื่อเดินไปในแนวทางเดียวกันทั้งการผลิตและการตลาด สร้างความเข้มแข็งให้กับอาชีพปลูกผักกาดเขียวปลี และการทำผักกาดดองให้พัฒนา เติบโต เข้มแข็ง และยั่งยืนเพื่อส่งต่ออาชีพสู่ลูกหลานต่อไป
“ปลูกผักกาดเขียวปลีมานานกว่า 20 ปี มีพื้นที่ปลูก 13 ไร่ ปีนี้แบ่งพื้นที่ 3-4 ไร่มาปลูกกะเพรา โหระพา ผักชี และเผือกเสริมรายได้ พืชหลักยังเป็นผักกาดเขียวปลี เพราะปลูกมานาน และเป็นพืชผักที่ทำรายได้ดี มีตลอดรองรับแน่นอน โดยปีหนึ่งจะปลูกผักกาดเขียวปลีได้ 3-4 รอบ กระทั่งมีโครงการแปลงใหญ่เข้ามา เราจึงรวมตัวกันเป็นแปลงใหญ่ มีสมาชิกกว่า 100 ราย มีพื้นที่ปลูกรวมกันกว่า 400 ไร่ มีผลผลิตมากกว่าปีละแสนตัน ผลผลิตที่ส่งจำหน่ายมีทั้งผักสดและผักกาดดอง”
วาริช เอี่ยมต่างแดน หนึ่งในสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชนอาหารแปรรูปเกษตรกรแม่กลอง ต.ทุ่งทอง อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี บอกเล่าถึงการรวมกลุ่มเป็นวิสาหกิจแปลงใหญ่ ที่มีผลผลิตนับแสนตันส่งขายทั่วประเทศ
ผักกาดเขียวปลีเป็นผักที่ปลูกและดูแลไม่ยาก โรค แมลงก็ไม่มาก ใช้ระยะเวลาสั้นเพียง 45-55 วัน การปลูกจะใช้วิธีหยอดเมล็ดบนแปลงปลูก โดยหยอดเป็นหลุม จำนวนเมล็ดแล้วแต่ความ เหมาะสม แต่ละหลุมห่างกัน 20-25 ซม. เมื่อผักงอกอายุประมาณ 10 กว่าวันจะมาถอนแยกหรือทิวต้นออกให้เหลือเพียงหลุมละต้น
สำหรับการใส่ปุ๋ยหนึ่งฤดูจะใส่เพียง 2 ครั้ง ช่วงอายุ 15 วัน จะหว่านยูเรีย (46–0–0) ไร่ละ 1 กระสอบ จากนั้นจะมาใส่ช่วงอายุ 45 วันอีกรอบ ใช้สูตรและอัตราเดิม แต่หากหว่านปุ๋ยรอบแรกแล้วผักไม่งาม จะเพิ่มรอบใส่ปุ๋ยเพิ่มอีกรอบในช่วงอายุ 1 เดือน
ส่วนโรคแมลงจะพ่นสารเคมีเมื่อเจอการระบาด รดน้ำทุกวัน ขณะที่ผลผลิตจะขึ้นอยู่กับฤดูกาล ช่วงต้นปี อากาศดี ผักงามก็จะได้ผลผลิตสูงไร่ละ 12-13 ตัน ราคาช่วงนั้นก็จะถูกตามไปด้วย แต่ถ้าเป็นช่วงปกติจะได้ผลผลิตไร่ละ 7-8 ตัน
ราคาผักกาดเขียวปลีจะขึ้นอยู่กับฤดูกาล ช่วงที่อากาศดี ผักงาม ผลผลิตต่อไร่สูง ราคาจะถูกอยู่ที่ กก.ละ 2-4 บาท ราคาถูกสุดจะเป็นต้นปี 2 บาท อย่างช่วงมีนาคม ราคาจะอยู่ที่ 3.50 บาท
แต่ถ้าช่วงเดือน ส.ค.–ต.ค. ช่วงฝน โอกาสผักเสียหายมีสูง จากน้ำท่วมขังแปลงเสียหาย และโรคจากเชื้อราที่ระบาดตามสภาพอากาศ ทำให้ผักมีราคาแพง ทำให้ราคาอยู่ที่ 5–6 บาท
แต่ชาวบ้านที่นี่จะปลูกกันตลอดทั้งปี เก็บเกี่ยวเสร็จแล้วปลูกต่อเลย ส่วนใหญ่จะแบ่งพื้นที่ปลูกเพื่อให้ผักเก็บเกี่ยวเป็นรุ่นๆไป
วาริช บอกในตอนท้ายว่า ต้นทุนการผลิตผักกาดเขียวปลีจะอยู่ประมาณไร่ละ 5,000-6,000 บาท ขึ้นอยู่กับว่าเจอโรค แมลงระบาดแค่ไหน อย่างรอบที่แล้วพื้นที่ 6 ไร่ ลงทุนไปเกือบ 30,000 บาท ตัดผักขายได้เงินกว่า 70,000 บาท กำไรกว่า 30,000 บาท ถือว่าดีทีเดียว.
