หากกล่าวถึงการปลูกพืชผักรูปแบบไฮโดรโปนิกส์ หลายๆ คนคงจะรู้จักกันเป็นอย่างดี ด้วยวิธีการปลูกพืชโดยการให้สารอาหารทางน้ำ แต่รู้หรือไม่ว่า มีวิธีทำการเกษตรอีกรูปแบบหนึ่งที่ทำให้หลายคนอาจเข้าใจผิดว่านั่นคือ การทำเกษตรรูปแบบไฮโดรโปนิกส์ เพราะมีความคล้ายคลึงกันมาก
อควาโปนิกส์ Aquaponics เป็นวิธีการทำการเกษตรที่มองดูเผินๆ ก็มีความคล้ายคลึงกับการปลูกผักระบบไฮโดรโป นิกส์ แต่แท้จริงแล้วแตกต่างกัน
อควาโปนิกส์ คือการรวมกันของการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ซึ่งได้แก่ การเลี้ยงปลาหรือสัตว์น้ำอื่นๆ และเป็นการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดิน อควาโปนิกส์ใช้ทั้ง 2 อย่างนี้ในการผสมผสานทางชีวภาพ ซึ่งพืชจะกินอาหารจากการปล่อยของเสียของสัตว์น้ำ ในทางกลับกันพืชจะช่วยล้างน้ำที่ไหลมา หล่อเลี้ยงกลับไปที่ปลา นอกจากปลาและของเสียแล้ว จุลินทรีย์ยังมีบทบาทสำคัญต่อโภชนาการของพืช แบคทีเรียที่มีประโยชน์เหล่านี้รวมตัวกันในช่องว่างระหว่างรากของพืช และแปลงของเสียจากปลาและของแข็งให้เป็นสารที่พืชสามารถใช้ในการเจริญเติบโตได้ ผลลัพธ์ที่ได้คือการทำงานร่วมกันอย่างสมบูรณ์แบบระหว่างการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำและการทำสวน
กระบวนการที่เกิดขึ้นในระบบอควาโปนิกส์
เริ่มจากแอมโมเนียที่เกิดขึ้นจากการขับถ่ายของปลา ซึ่งจะถูกเปลี่ยนเป็นไนไตรต์ (NO2) และไนเตรต (NO3) จากนั้นไนเตรตจะถูกนำไปใช้โดยพืชเพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโต ดังนั้น จึงเป็นการทำความสะอาดน้ำที่มีแอมโมเนียและไนไตรต์ที่เป็นพิษต่อปลา วัฏจักรของธรรมชาติทั้งหมดนี้ เป็นที่รู้จักกันดีในนามวัฏจักรไนโตรเจน
ข้อดีของระบบอควาโปนิกส์ ผลผลิตที่ได้ 40% จากการจำหน่ายปลา และ 60% จากการจำหน่ายพืชผัก, ลดค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ย ลดมลภาวะ (Dead zone) ในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจำนวนมาก เช่น รูปแบบการเลี้ยงในแม่น้ำ ปลาที่ได้จะมีคุณภาพสูง ไม่เสี่ยงจากมลพิษรอบนอก, ใช้น้ำปริมาณน้อยกว่าการเกษตรรูปแบบ และลดการเกิดน้ำเสีย, พื้นที่น้อยก็สามารถทำระบบอควาโปนิกส์ได้, ระบบนี้สามารถทำได้ในทุกพื้นที่แม้ในพื้นที่ห่างไกล, ปลอดสารเคมี มาตรฐานของประเทศสหรัฐอเมริกาให้ระบบนี้เป็นออร์แกนิก
ข้อจำกัดของระบบอควาโปนิกส์ ไม่ใช่การลงทุนต่ำ เป็นการลงทุนที่ค่อนข้างสูง ขึ้นอยู่กับขนาดและพื้นที่ในการทำระบบอควาโปนิกส์, จำเป็นต้องใช้พลังงานไฟฟ้า และมีไฟฟ้าสำรอง ในระบบที่เลี้ยงปลาจำนวนมาก, ต้องไม่หยุดที่จะเรียนรู้ ทั้งในเรื่องของระบบอควาโปนิกส์ และการเลี้ยงปลากับพืช ให้ได้ผลผลิตที่ดี เพื่อสนุกไปกับสิ่งที่ทำอยู่, มีความใส่ใจเรื่องความสะอาดของระบบน้ำ ปัญหาจากสัตว์น้ำและพืช เพราะเป็นการงดใช้สารเคมีต่างๆ
คุณพิริยะ ชัยชนะศิริ มีประสบการณ์ทำงานในองค์กร CERN (องค์การวิจัยและพัฒนาทางด้านนิวเคลียร์ในทวีปยุโรป) และ คุณบุศรินทร์ บุนนาค ภรรยาคุณพิริยะ มีประสบการณ์ขายสินค้าแบรนด์เนม ส่งมาที่ประเทศไทย ปัจจุบันทั้งคู่ประกอบอาชีพเป็นเกษตรกรเลี้ยงปลาและปลูกผักด้วยระบบอควาโปนิกส์ ภายใต้แบรนด์ CLV เซ่ส์ ลา วี่ อควาโปนิกส์ ฟาร์ม ที่มีใบรับรองมาตรฐาน ปลอดสารพิษ อย่างแน่นอน
ก่อนที่คุณพิริยะตัดสินใจทิ้งงานที่กำลังไปได้ดี มั่นคง และเป็นอาชีพในฝันของใครหลายๆ คน กลับมาทำธุรกิจที่ประเทศไทยกับคุณบุศรินทร์ คุณพิริยะ กล่าวว่า ที่ผ่านมาใช้ชีวิตอยู่ในยุโรปถึง 30 ปี ได้พบเจอผู้คนอย่างหลากหลาย ทั้งวิถีชีวิตความเป็นอยู่ อาชีพ และวัฒนธรรม
ทำให้คุณพิริยะเข้าใจสิ่งหนึ่งมากขึ้นว่า สิ่งที่สามารถขับเคลื่อนทุกอย่างได้ นั่นก็คือ อาหาร เพราะหากไม่มีอาหาร มนุษย์หรือสัตว์ก็ไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ และทุกสิ่งทุกอย่างบนโลกใบนี้อาจต้องหยุดลง
รวมไปถึงในยุคสมัยนี้ มีการทำลายแหล่งธรรมชาติเยอะขึ้น เพื่อความต้องการแหล่งอาหารของมนุษย์ ทำให้สัตว์ป่าและธรรมชาติเสียหายไปอย่างประเมินค่าไม่ได้
คุณพิริยะจึงมุ่งมั่นหันมาสร้างธุรกิจการเกษตร ระบบอควาโปนิกส์ ที่ตำบลหนองไผ่ อำเภอหนองไผ่ จังหวัดเพชรบูรณ์ ต้องบอกเลยว่าการทำเกษตรระบบอควาโปนิกส์เป็นระบบที่แพร่หลายอย่างมากในทวีปยุโรป แต่ก็ต้องยอมรับว่า การจะทำการเกษตรระบบอควาโปนิกส์ให้สำเร็จและยั่งยืน ต้องมีการศึกษาการทำระบบอควาโปนิกส์ให้เข้าใจอย่างแท้จริง มีความอดทน หากเกิดข้อผิดพลาดก็พร้อมปรับตัวและแก้ไขอยู่เสมอ เพื่อลดโอกาสในการผิดพลาดซ้ำ
ระบบอควาโปนิกส์แห่งนี้ อยู่บนเนื้อที่ 2 ไร่ มีบ่อปลา แปลงปลูกผัก อยู่ภายในโดมโรงเรือน โดยการเลี้ยงปลานิล ปลาทับทิม จะเริ่มเลี้ยงลูกปลาที่มีขนาดไซซ์เท่ากับเหรียญ 1 บาท โดยอัตราส่วน ปลา 1 กิโลกรัมต่อ 1 ตารางเมตร เมื่อปลามีอายุครบ 8 เดือน ก็สามารถจำหน่ายได้ ในส่วนของการปลูกผัก เมื่อผักมีอายุได้ 45-60 วัน ก็สามารถเก็บผลผลิตจำหน่ายได้แล้ว
ข้อควรระวัง ต้องหมั่นสังเกตตัวกรอง มีความสะอาดไหม กรองได้ดีหรือเปล่า เพื่อลดปัญหาน้ำในบ่อที่ส่งผลกระทบกับปลา
ระบบน้ำอควาโปนิกส์ น้ำที่ดีที่สุดคือ น้ำฝน ทางฟาร์มมีการวางระบบเพื่อกักเก็บน้ำฝนมาใช้ภายในบ่อของฟาร์ม เพื่อใช้ในช่วงฤดูแล้ง หรือหากจำเป็นต้องใช้น้ำประปา ต้องผ่านเครื่องกรองระบบ R.O. ก่อนนำมาใช้ภายในฟาร์ม
เนื่องจากการทำเกษตรระบบอควาโปนิกส์ต้องใช้ไฟฟ้าในการขับเคลื่อนระบบในส่วนต่างๆ ทางฟาร์มจึงใช้พลังงานแสงอาทิตย์จากโซลาร์เซลล์ ผลิตกระแสไฟฟ้าใช้ภายในฟาร์ม
จุดเด่นและความน่าสนใจของการทำเกษตรระบบอควาโปนิกส์ ภายในฟาร์มแห่งนี้ ปลอดภัย ไร้สารเคมี ปลาเนื้อแน่น ไม่คาว มั่นใจในความสะอาด เลี้ยงอย่างดีในระบบปิด ผักมีความสด ไร้สารตกค้าง
ปัจจุบัน CLV เซ่ส์ ลา วี่ อควาโปนิกส์ ฟาร์ม เป็นแบรนด์สินค้าคุณภาพ ที่วางจำหน่ายในห้างสรรพสินค้าชั้นนำ อย่าง กูร์เมต์ มาร์เก็ต (Gourmet Market), พารากอน (Siam Paragon), เอ็มควอเทียร์ (EmQuatier), เอ็มโพเรียม (Emporium), เดอะพรอมานาด (The promemade), CDC ราชพฤกษ์, เซ็นทรัล (Central) และมีแผนการขยายตลาดจำหน่ายให้กับโรงแรม 4-5 ดาว
“การทำเกษตรระบบอควาโปนิกส์ไม่ง่าย แต่ก็ไม่ใช่เป็นไปไม่ได้ หากคุณมีความเข้าใจที่มากพอ การลงทุนครั้งนี้จะไม่สูญเปล่า อควาโปนิกส์ หลายคนให้นิยามมันว่า การทำเกษตรในรูปแบบของอนาคต พึ่งพาตัวเอง ไม่พึ่งพาสารเคมี และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรให้ได้ผลสูงสุด หากเรียนรู้เข้าใจอย่างแท้จริงคุณจะมีความสุขกับสิ่งที่ทำ แล้วทุกอย่างมันจะออกมาดีอย่างแน่นอน ปัจจุบัน CLV เซ่ส์ ลา วี่ อควาโปนิกส์ ฟาร์ม มีเกษตรกรในประเทศและต่างประเทศเข้ามาศึกษาดูงาน ระบบควาโปนิกส์อย่างต่อเนื่อง”
สำหรับท่านใดที่สนใจผักปลอดสาร ปลานิล ปลาทับทิมคุณภาพ ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณพิริยะ ชัยชนะศิริ (คุณวิน สามี) อายุ 39 ปี โทรศัพท์ 082-113-0586 ติดตามความเคลื่อนไหวได้ทางเฟซบุ๊ก CLV – C’est La Vie Aquaponics Farm Thailand : เซ่ส์ ลา วี่ อควาโปนิกส์ ฟาร์ม