กุ้งขาวแวนนาไม เป็นอีกหนึ่งสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญ ปัจจุบันประเทศไทยมีเกษตรกรเลี้ยงกุ้งชนิดนี้เกือบ 100 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากเจริญเติบโตได้เร็วใช้ระยะเวลาการเลี้ยงไม่นาน เป็นกุ้งที่สามารถเลี้ยงได้ทั้งในระบบธรรมชาติและระบบกึ่งหนาแน่น ซึ่งกุ้งขาวแวนนาไมสามารถกินอาหารได้หลากหลายทั้งพืชและสัตว์ ซากแพลงก์ตอน สัตว์หน้าดิน ตลอดไปจนถึงการเลี้ยงด้วยอาหารสดและอาหารสำเร็จรูป การจะเลี้ยงให้ได้คุณภาพการผลิตลูกพันธุ์ เป็นต้นทางที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะถ้าหากแหล่งผลิตลูกพันธุ์ได้มาตรฐานและมีคุณภาพ ช่วยให้สายพันธุ์ลูกกุ้งขาวที่เกษตรกรนำไปเลี้ยงเป็นกุ้งที่สมบูรณ์เป็นที่ต้องการของตลาด
คุณสุชาติ ศรีประสม เกษตรกรดีเด่นด้านประมง ระดับชาติ ประจำปี 2566 สาขาอาชีพเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำกร่อย เป็นอีกหนึ่งแหล่งเพาะพันธุ์กุ้งขาวที่มีคุณภาพ โดยมีการจัดการฟาร์มอย่างมีระบบ พร้อมทั้งประหยัดต้นทุนการผลิตด้วยการบำบัดน้ำภายในฟาร์มใช้เอง ทำให้ฟาร์มแห่งนี้มีการใช้น้ำหมุนเวียน ช่วยให้ไม่ต้องซื้อน้ำเค็มเข้ามาเลี้ยงกุ้งขาวภายในฟาร์ม สามารถประหยัดเงินจากการซื้อน้ำเค็มต่อปีได้เป็นหลักล้านบาท
คุณสุชาติ เล่าให้ฟังว่า เริ่มเข้าสู่ธุรกิจการเลี้ยงกุ้งตั้งแต่ปี 2533 ในพื้นที่อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา แต่แล้วเมื่อผ่านมา 10 ปีของการทำธุรกิจ ประมาณ 2543 ฟาร์มของเขาได้เจอกับอุทกภัยครั้งร้ายแรง เกิดน้ำท่วมครั้งใหญ่ในพื้นที่หาดใหญ่ โดยน้ำเข้าท่วมชนิดที่ว่าไม่ได้เตรียมตัวรองรับในเรื่องนี้ ทำให้ธุรกิจกุ้งที่ทำอยู่เกิดความเสียหาย นอกจากจะไม่เหลืออะไรแล้ว ยังมีหนี้สินติดตัวตามมาด้วยอีก 1 ก้อน จากนั้นได้ย้ายมาอยู่ที่จังหวัดชลบุรี เพื่อเป็นลูกจ้างเลี้ยงกุ้งให้กับบริษัทแห่ง 1 ประมาณ 1 ปี เมื่อเริ่มมีทุนและช่องทางการค้ามากขึ้น จึงได้เปิดฟาร์มเป็นของตัวเองทำธุรกิจมาจนถึงปัจจุบัน
“พอธุรกิจเราเติบโตขึ้น ก็ขยับขยายฟาร์มให้เรื่อยๆ โดยเน้นให้มีความครบวงจรมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์กุ้งขาว ลูกกุ้งขาวที่เพาะพันธุ์ออกมาที่นี่มีหมด เพื่อให้ธุรกิจมีความหลากหลาย เพื่อให้เกษตรกรมีทางเลือก และเพื่อกระจายความเสี่ยงให้กับเกษตรกรที่เป็นลูกค้าเรา ด้วยความจริงใจของธุรกิจที่ทำมานี่เอง เกษตรกรได้รู้จักสุชาติฟาร์มมากขึ้น และช่วงที่โควิดเข้ามาระบาด ฟาร์มก็ยังตั้งอยู่ได้และประสบผลสำเร็จดี ไม่ได้รับผลกระทบ สามารถประคับประคองมาได้” คุณสุชาติ บอก
แบ่งโซนการเลี้ยงเป็นระบบช่วยให้จัดการได้ง่าย
การเลี้ยงกุ้งขาวเพื่อผลิตลูกกุ้งคุณภาพนั้น คุณสุชาติ บอกว่า การจัดโซนเลี้ยงถือว่ามีความสำคัญมาก โดยจะแบ่งเป็นโซนพ่อแม่พันธุ์ โซนเลี้ยงกุ้งพี โซนที่เลี้ยงกุ้งเนื้อ พร้อมกันนี้ทางฟาร์มยังมีโซนกักกันอยู่ภายฟาร์มด้วยเช่นกัน ซึ่งพ่อแม่พันธุ์กุ้งขาวที่นำมาใช้เกิดจากการพัฒนาสายพันธุ์เป็นของตัวเอง ซึ่งมีความต้านทานโรค และเจริญเติบโตได้ดีในระดับหนึ่ง นำสายพันธุ์เหล่านี้มาเป็นพ่อแม่พันธุ์เพื่อผลิตให้กับเกษตรกร
อายุพ่อแม่พันธุ์กุ้งขาวที่นำมาผสมพันธุ์ได้ ต้องมีอายุ 6 เดือนเต็ม มีความยาวตัวอยู่ที่ 22-23 เซนติเมตร และน้ำหนักตัวอยู่ที่ 45-50 กรัม ซึ่งกุ้งขาวแม่พันธุ์จะเป็นกุ้งที่ให้ไข่ดกประมาณ 200,000 ฟองต่อ 1 แม่พันธุ์ โดยพ่อแม่พันธุ์ที่พร้อมใช้งานหรือครบอายุแล้ว จะต้องเลี้ยงแยกกันไว้คนละบ่อ
โดยกุ้งขาวไซซ์เล็กยังไม่ได้อายุเป็นพ่อแม่พันธุ์ ขนาดบ่อเส้นผ่านศูนย์กลาง 8 เมตร ความจุน้ำประมาณ 50 ตัน จะปล่อยเลี้ยงกุ้งขาวเลี้ยงรวมกันอยู่ที่ประมาณ 2,000 ตัว ก่อนที่จะนำพ่อแม่พันธุ์กุ้งขาวมาผสมพันธุ์กัน ในช่วง 20 วันก่อนหน้า จะขุนด้วยอาหารสดเป็นเพรียงทรายกับหมึกสด หลังจากครบกำหนดขุนอาหารแล้วก็จะนำกุ้งขาวที่ได้อายุเป็นพ่อแม่พันธุ์เลี้ยงแยกเพศ
“พอเห็นว่าพ่อแม่พันธุ์พร้อมผสมพันธุ์แล้ว จะนำกุ้งตัวแม่พันธุ์ลงไปปล่อยเลี้ยงในบ่อพ่อพันธุ์ ในอัตราส่วน 1 ต่อ 1 อย่างเช่นสมมุติ ตัวผู้ 100 ตัวต่อตัวเมีย 100 ตัว ใช้เวลาตั้งแต่ช่วงเช้าจนถึงช่วงเย็น พอได้เวลาประมาณ 6 โมงเย็น ก็จะตรวจดูว่าตัวเมียตัวไหนได้รับการผสม จากนั้นก็คัดตัวเมียที่ได้ผ่านการผสมแล้ว มาวางไข่ในบ่ออื่นที่เตรียมไว้ พอไข่ออกมาแล้ว รอเวลาประมาณ 12-15 ชั่วโมง ไข่ที่ได้ก็จะฟักออกมาเป็นตัว จากนั้นนำตัวอ่อนที่ได้ไปเลี้ยงเป็นลูกกุ้งพีต่อไป” คุณสุชาติ บอก