“กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรหนองแซง” ตำบลหนองแซง อำเภอบ้านแฮด จังหวัดขอนแก่น ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานการปฏิรูปที่ดินจังหวัดขอนแก่น (ส.ป.ก.ขอนแก่น) ส่งเสริมการปลูกและแปรรูปสมุนไพรที่มีคุณภาพ รวมถึงได้ร่วมบูรณาการร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ในการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เพื่อให้เกษตรกรในชุมชน มีอาชีพ สร้างรายได้ที่มั่นคงอย่างยั่งยืน
นางสุพรรณี ธรรมวิสุทธิ์ นักวิชาการปฏิรูปที่ดินชำนาญการ กล่าวว่า เดิมทีเกษตรกร บ้านหนองแซง อำเภอบ้านแฮด จังหวัดขอนแก่น ส่วนใหญ่ประกอบเกษตรกรรมเป็นหลัก ได้แก่ อ้อย มันสำปะหลัง ข้าว แต่เนื่องจากการปลูกพืชเชิงเดี่ยวมีต้นทุนในการผลิตค่อนข้างสูง สวนทางกับราคาผลผลิตที่ค่อนข้างต่ำ ทำให้เกษตรกรประสบปัญหาขาดทุน สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ได้เล็งเห็นว่าในพื้นที่ชุมชน บ้านหนองแซงมีการปลูกสมุนไพรในเกือบทุกครัวเรือน จึงได้ส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นที่เข้าร่วมโครงการในเรื่องของสมุนไพร พร้อมมีแนวคิดปรับเปลี่ยนการผลิตพืช จากการผลิตเชิงเดี่ยวไปเป็นรูปแบบผสมผสาน การผลิตพืชที่หลากหลาย โดยเฉพาะการปลูกพืชสมุนไพร นอกจากจะได้ใช้ประโยชน์จากสมุนไพรในการรักษาและบรรเทาจากโรคต่าง ๆ ยังสามารถทำให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น ภายใต้แนวคิด “สมุนไพรหนองแซงแหล่งเรียนรู้ชุมชน พัฒนาคน ชุมชนมีรายได้” เพื่อปรับเปลี่ยนการผลิตให้สามารถสร้างรายได้ และมีความมั่นคงทางรายได้มากขึ้น
พร้อมนำหลักการมีส่วนร่วมของชุมชนเข้ามาเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนและพัฒนา เพื่อผลักดันแนวคิดดังกล่าวให้ประสบผลสำเร็จ ส.ป.ก.ขอนแก่น เข้าส่งเสริมและสนับสนุนให้องค์ความรู้ รวมถึงเรื่องของปัจจัยการผลิต เช่น สนับสนุนพันธุ์สมุนไพร เมล็ดพันธุ์ ให้เพียงพอต่อการผลิตและขยาย เพื่อให้มีวัตถุดิบมีเพียงพอต่อการแปรรูปผลิตภัณฑ์ หลังจากนั้น ส.ป.ก.ขอนแก่น จึงจัดให้ชุมชนร่วมบูรณาการกับหน่วยงานต่าง ๆ จัดตั้ง “กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรหนองแซง” ขึ้น เพื่อสนับสนุนในเรื่องของการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน สนับสนุนโรงอบสมุนไพรเพื่อเพิ่มศักยภาพให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพมากขึ้น
เรื่องการส่งเสริมด้านสินค้าปลอดภัย เดิมทีสมุนไพรที่นำมาแปรรูป เริ่มต้นจากสมุนไพรที่ใช้ในครัวเรือน เป็นทั้งยาและอาหารในชุมชน ส.ป.ก.ขอนแก่น จึงส่งเสริมการผลิตเกษตรอินทรีย์ รวมถึงผลักดันสินค้าปลอดภัยไปสู่เชิงพาณิชย์มากขึ้น อีกทั้งส่งเสริมให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรหนองแซง ให้เป็นแหล่งเรียนรู้และตั้งเป้าหมายให้เป็นชุมชนต้นแบบในเรื่องของการผลิตสมุนไพร โดยการสนับสนุนเกษตรกรกลุ่มอื่น ๆ ที่มีความสนใจ อยากศึกษาเรียนรู้การผลิตสมุนไพรเข้ามาศึกษาดูงานได้ ซึ่งจะทำให้เกษตรกรในชุมชนอยู่ได้ ขายเป็น และมีสุขภาพที่แข็งแรง