พิเทียม (Pythium) อาจเป็นชื่อที่คุ้นเคยสำหรับเกษตรกรหลายท่าน แต่สำหรับผู้ที่เพิ่งเริ่มต้นเข้าสู่วงการเกษตร อาจยังไม่ทราบว่าเชื้อราชนิดนี้สร้างความเสียหายให้กับพืชผลทางการเกษตรมากเพียงใด พิเทียมเป็นหนึ่งในสาเหตุหลักที่ทำให้พืชเกิดโรครากเน่า โคนเน่า และส่งผลให้ผลผลิตเสียหายอย่างรุนแรง การทำความเข้าใจเกี่ยวกับพิเทียมจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันและควบคุมโรคพืช
1. พิเทียมคืออะไร และทำไมจึงน่ากลัว ?
Pythium เป็นเชื้อราในดินชนิดหนึ่งที่มีความสามารถในการเจริญเติบโตและแพร่พันธุ์ได้อย่างรวดเร็วในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เช่น ดินที่มีความชื้นสูง อุณหภูมิอบอุ่น และมีอินทรียวัตถุมาก เมื่อเชื้อรา Pythium เข้าทำลายพืช จะสร้างเส้นใยเข้าไปในรากและโคนต้น ทำให้เซลล์พืชถูกทำลาย เกิดอาการเน่าเปื่อย และในที่สุดพืชก็ตายไป ซึ่งส่งผลกระทบต่อผลผลิตและรายได้ของเกษตรกรอย่างมาก
2. พิเทียมทำลายพืชได้อย่างไร ?
เมื่อเชื้อรา Pythium เข้าไปในรากพืช จะปล่อยสารพิษออกมาทำลายเซลล์พืช ทำให้รากเน่าและไม่สามารถดูดซับน้ำและธาตุอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ใบเหลือง เหี่ยว และร่วงในที่สุด นอกจากนี้ Pythium ยังสามารถแพร่กระจายไปยังส่วนอื่น ๆ ของพืช เช่น ลำต้น และผล ทำให้เกิดอาการเน่าเสียตามมาได้อีกด้วย
3. พืชชนิดใดบ้างที่เสี่ยงต่อการถูกพิเทียมทำลาย ?
Pythium สามารถทำลายพืชได้หลากหลายชนิด ทั้งพืชผัก พืชไร่ และพืชสวน เช่น มะเขือเทศ แตงกวา ผักกาด ผักบุ้ง พริก มะละกอ ทุเรียน ข้าวโพด และพืชเศรษฐกิจอื่น ๆ อีกมากมาย โดยเฉพาะพืชที่ปลูกในดินที่มีการระบายน้ำไม่ดี หรือในช่วงที่มีฝนตกชุก จะมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรค
4. สภาพแวดล้อมแบบไหนที่เอื้อต่อการเจริญเติบโตของพิเทียม ?
Pythium เจริญเติบโตได้ดีในสภาพแวดล้อมที่อุณหภูมิปานกลางถึงสูง ความชื้นสูง และมีน้ำขัง ดังนั้นในช่วงฤดูฝน หรือในพื้นที่ที่มีการให้น้ำมากเกินไป จึงมักพบปัญหาโรคที่เกิดจาก Pythium บ่อยครั้ง นอกจากนี้ การใช้ปุ๋ยไนโตรเจนในปริมาณมากเกินไปก็อาจส่งเสริมการเจริญเติบโตของเชื้อรา Pythium ได้เช่นกัน
5. การป้องกันและควบคุมโรคที่เกิดจากพิเทียม
การป้องกันและควบคุมโรคที่เกิดจาก Pythium ทำได้หลายวิธี ดังนี้
- การป้องกัน: เลือกใช้เมล็ดพันธุ์ที่ต้านทานโรค เตรียมดินให้พร้อมก่อนปลูก หมุนเวียนพืช ปรับปรุงระบบระบายน้ำในแปลงปลูก ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ และหลีกเลี่ยงการให้น้ำมากเกินไป
- การควบคุม: เมื่อพบต้นพืชที่เป็นโรค ควรทำการเด็ดใบและส่วนที่เป็นโรคออกไปทำลาย เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของโรค และใช้สารเคมีป้องกันกำจัดเชื้อราตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ
6. ความสำคัญของการจัดการโรคที่เกิดจากพิเทียม
การจัดการโรคที่เกิดจาก Pythium อย่างถูกวิธีมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเพิ่มผลผลิตและคุณภาพของพืชผลทางการเกษตร หากปล่อยให้โรคระบาดไปอย่างรวดเร็ว จะส่งผลกระทบต่อรายได้ของเกษตร และอาจนำไปสู่ภาวะขาดแคลนอาหารได้
พิเทียมเป็นเชื้อราที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อพืชผลทางการเกษตรเป็นอย่างมาก เกษตรจึงควรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเชื้อราชนิดนี้ เพื่อนำไปสู่การป้องกันและควบคุมโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพและลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น